ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄. Πως πρέπει να εκπαιδεύουµε το νου µας, για να τον φυλάµε απο την αµάθεια.   

Αν η δυσπιστία στον εαυτό µας και η ελπίδα στον Θεό, οι τόσο απαραίτητες σ’ αυτόν τον πόλεµον, µείνουν µοναχές, όχι µόνον δεν θα νικήσουµε, αλλά και θα γκρεµισθούµε σε πολλά κακά. Γι’ αυτό το λόγο, κοντά σε αυτές χρειάζεται και η εκγύµνασι, που είναι το τρίτο πράγµα που είπαµε στην αρχή, η οποία πρέπει να γίνεται πρώτα µε το νου και µε τη θέλησι. Και τον µεν νου πρέπει να φυλάµε από την αγνωσία, η οποία είναι σε αυτόν πολύ αντίθετη, επειδή τον σκοτίζει και του εµποδίζει στην γνώσι της αλήθειας, η οποία είναι το δικό του αντικείµενο. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να τον γυµνάζουµε, ώστε να γίνη λαµπρός και καθαρός, για να µπορή να διακρίνη καλά εκείνο που µας χρειάζεται για να καθαρίσουµε την ψυχή µας από τα πάθη και να την στολίσουµε µε τις αρετές.

Αυτή λοιπόν την λαµπρότητα του νου µπορούµε να την αποκτήσουµε µε δύο τρόπους· ο πρώτος και πλέον αναγκαίος, είναι η προσευχή, µε την οποία παρακαλούµε το Αγιο Πνεύµα να καταδεχθή να σκορπίση το θείο του φως µέσα στις καρδιές µας, το οποίο, βέβαια, θα το κάνη αν ζητήσουµε πραγµατικά µόνο τον Θεό, αν κάνουµε το θέληµά του το άγιο και αν υποτάξουµε κάθε τι µας στη συµβουλή και ερώτησι των εµπείρων και πνευµατικών µας Πατέρων.

Ο δεύτερος τρόπος είναι, µία παντοτεινή εκγύµνασις βαθειάς σκέψεως και µελέτης των πραγµάτων, για να γνωρίσουµε µε αυτή, ποιά πράγµατα είναι καλά, ποιά κακά, όχι όπως τα κρίνει λανθασµένα η αίσθησις και ο κόσµος, αλλά καθώς τα κρίνει ο ορθός λόγος και το Πνεύµα το Αγιο, δηλαδή, η αλήθεια των θεοπνεύστων Γραφών και των πνευµατοφόρων Πατέρων και ∆ιδασκάλων της Εκκλησίας µας. Γιατί, όταν αυτή η σκέψις και µελέτη γίνη σωστή και όπως πρέπει, µας κάνει να γνωρίσουµε καθαρά ότι πρέπει να θεωρούµε µηδέν και µάταια και ψεύτικα όλα εκείνα που αγαπά και µε διαφόρους τρόπους ζητάει ο τυφλός και διεφθαρµένος κόσµος.

∆ηλαδή, ότι οι τιµές και οι ηδονές και ο πλούτος του κόσµου δεν είναι τίποτα άλλο, παρά µαταιότητα και θάνατος της ψυχής· οτι οι βρισιές και οι δυσφηµίσεις που µας κάνει ο κόσµος, προξενούν σε µάς αληθινή δόξα και οι θλίψεις χαρά· µε το να συγχωράµε τους εχθρούς µας και να τους κάνουµε καλά, είναι µεγαλοψυχία και µία από τις µεγαλύτερες οµοιότητες µε τον Θεό· οτι περισσότερο ισχύει το να καταφρονήση κάποιος τον κόσµο, παρά να είναι εξουσιαστής όλου του κόσµου· ότι το να υπακούη κάποιος πρόθυµος, είναι µία πράξις µάλλον µεγαλόψυχη και γενναία, παρά το να υποτάση και να προστάζει µεγάλους βασιλείς.

Οτι η ταπεινή γνώσι του εαυτού µας, πρέπει να τιµάται περισσότερο από το ύψος όλων των επιστηµών· οτι το να νικήσουµε και να νεκρώσουµε τα θελήµατά µας και τις ορέξεις µας, όσο και αν είναι µικρές, είναι άξιο µεγαλυτέρου επαίνου, παρά το να καταπολεµήσουµε πολλά κάστρα, να κατατροπώσουµε δυνατά στρατόπεδα µε τα όπλα στα χέρια και το να κάνουµε θαύµατα ή να αναστήσουµε νεκρούς.